რა არის მოტივაცია? მოტავაცია, ეს არის მუშაობის სურვილი რომელიც გვეხმარება სამსახურში წარმატების მიღწევაში, მიუხედავად დიდი ძალისხმევისა, მოტივირებული გუნდის პროექტების 40 % წარმატებულია. მმართველებისთვის ხშირად სირთულეს წარმოადგენს დასაქმებულებში მოტივაციის ამაღლება.
მოტივაციური მარცხის ბუნების ყურადღებით შეფასება – ქმედებების განხორციელებამდე გადამწყვეტია. არასწორი სტრატეგიის გამოყენებამ, მაგ. როდესაც დასაქმებულებს აიძულებენ ისეთი საქმის გაკეთებას რაც რეალურად მათ არ შეუძლიათ შეიძლება დასაქმებულებს მოტივაცია დააკარგვინოს.
მიზეზები შეიძლება 4 კატეგორიად დავყოთ – ოთხეული რომელსაც სამოტივაციო ხერხს ვუწოდებთ.
- ღირებულებების შეუსაბამობა;
- თვითშეფასების ნაკლებობა;
- გამანადგურებელი ემოციები;
- ადაპტაციის შეცდომები.
ზემოთ ჩამოთვლილი კატეგორიებიდან, თითოეულ მათგანს გააჩნია განსხვავებული მიზეზები და სტრატეგიები, რომლებიც დასაქმებულებს ეხმარება რთული სიტუაციების არსებობის შემთხვევაში გამოსავალის პოვნაში.
ხერხი 1 – ღირებულებების შეუსაბამობა: ნაკლებად მაინტერესებს ამის გაკეთება.
რას გულისხმობს ეს? – მაგ. თუ თანამშრომლებს დაკისრებული დავალება არ შეესაბამება, მათ არა აქვთ მოტივაცია შეასრულონ ის.
როგორ დავეხმაროთ დამსაქმებელს თავი დააღწიოს არსებული სიტუაციიდან?
გაიგეთ კონკრეტულად რისი გაკეთება შეუძლია დასაქმებულს და სწორად შეურჩიეთ დავალება. ხშირად მმართველები ფიქრობენ, რომ რაც მათ აძლევს მოტივაციას, იგივე სჭირდებათ დასაქმებულებს. დამსაქმებლები ხშირად ესაუბრებიან დასაქმებულებს მაცდუნებელ პერსპექტივაზე, რათა გაეცნონ მათ ინტერესებს და ღირებულებებს.
არსებობს სხვადასხვა სახის ღირებულება, რომელიც თავად შეგიძლიათ შეადგინოთ. ერთ-ერთი მათგანია – დაინტერესება, ანუ რამდენად საინტერესო ამოცანის წინაშე დგას დასაქმებული. აქედან გამომდინარე უკვე შეგიძლიათ გაანალიზოთ რა აინტერესებს დასაქმებულს და სწორად დააკავშიროთ ის სასურველ დავალებასთან.
მეორე, ეს არის პერსონალური ღირებულება, რომელიც ასახავს დასაქმებულის თვითშეგნებას, სამსახურეობრივ საქმიანობაში შეტანილ წვლილს, გუნდურ მუშაობას, ანალიტიკური პრობლემის მოგვარებას ან ზეწოლის ქვეშ მუშაობას.
რამდენად მნიშვნელოვანია ამოცანა. გამოავლინეთ გზები, თუ რამდენად გადამწყვეტია ამოცანა გუნდის ან კომპანიის მისიის მიღწევისთვის. მოძებნეთ გზები, რათა დადგინდეს, თუ როგორ ასრულებს ამ კონკრეტულ ამოცანას თანამშრომელი უფრო დიდი მიზნებისთვის.
ზოგჯერ შეიძლება საჭიროებამ მოიტანოს რომ დასაქმებულს მისთვის არასასურველი დავალების შესრულება მოუწიოს, თუმცა ეს ყველაფერი მათზე დადებითად აისახება და სამომავლო წინსვლაში სარგებელს მოუტანს. როდესაც დასაქმებული არ ასრულებს მის დავალებას სათანადოდ და ღირებულებები ერთმანეთს არ შეესაბამება, მმართველს თავად უწევს სიტუაციის გამოსწორება.
ხერხი 2 – თვითშეფასების ნაკლებობა : ვშიშობ ამის გაკეთება არ შემიძლია.
რას გულისხმობს ეს? – როდესაც მუშები თვლიან, რომ მათ არ გააჩნიათ უნარი განახორციელონ დავალება, ისინი კარგავენ მოტივაციას.
როგორ დავეხმაროთ დამსაქმებელს თავი დააღწიოს არსებული სიტუაციიდან?
გახადეთ დასაქმებული თავდაჯერებული, რისი მიღწევაც რამდენიმე გზით შეგიძლიათ. ერთ-ერთი მათგანია – დასაქმებულს გაახსენოთ წარსული სიტუაცია როდესაც მსგავსი გამოწვევის წინაშე იდგა ან უბრალოდ გაიხსენოს თანამშრომელი, რომელმაც უკვე თავი გაართვა იგივე გამოწვევას. ჩამოუყალიბეთ თვითშეფასების უნარი, უფრო რთული გამოწვევებით.
ხშირად, დასაქმებულები რომლებსაც თვითშეფასების ნაკლებობა აქვთ, ფიქრობენ რომ წარმატების მიღწევა დიდ ძალისხმევასთან და დროსთან არის დაკავშირებული. აუხსენით, რომ მათ აქვთ საკმარისი უნარი წარმატებული მუშაობისთვის, მაგრამ არასწორად აფასებენ საკუთარ თავს. მოუწოდეთ, იყვნენ უფრო თავდაჯერებულები რაც მათ აუცილებლად დაეხმარებათ წარმატებულ საქმიანობაში..
ზოგჯერ, თანამშრომლებს საპირისპირო მოტივაცია აქვთ. ისინი კარგავენ მოტივაციას დამატებითი სამუშაოს შესრულების დროს. არსებობს კატეგორია, რომელიც ფიქრობს, რომ მაღალეფექტური უნარები აქვთ და მზად არიან არიან რთული გამოწვევებისთვის. სწორედ ასეთი ტიპის ადამიანები უშვებენ შეცდომებს ისეთ საქმეში, რაც წესით ძალიან კარგად იციან. შეცდომების დაშვების დროს კი ისინი აღნიშნავენ რომ ეს ყველაფერი წარმატებული მუშაობის ნაწილია და პასუხისმგებლები არ არიან მათ მიერ დაშვებულ შეცდომებზე.
როდესაც ასეთი კატეგორიის თანამშრომლებთან გვიწევს მუშაობა, მნიშვნელოვანია ყურადღება არ გავამახვილოთ მათ უნარ-ჩვევებზე და გამოცდილებაზე, არამედ მივახვედროთ, რომ მათი საქმისადმი დამოკიდებულება შეუსაბამოა და საჭიროა განსხვავებული მიდგომა.
ხერხი 3 – გამანადგურებელი ემოციები: ამის გაკეთება არ მსურს.
რას გულისხმობს ეს? – როდესაც დასაქმებულები ნეგატიური ემოციებით არიან შეპყრობილი, როგორიცაა: წუხილი, სიბრაზე ან დეპრესია, მათ არ აქვთ მოტივაცია დავალების შესასრულებლად. როგორ დავეხმაროთ დამსაქმებელს თავი დააღწიოს არსებული სიტუაციიდან?
უთხარით, რომ თქვენ იცით მათი განაწყენების მიზეზი. თანამშრომლებთან საუბრის დროს ნეიტრალურ მდგომარეობაში იყავით, არც უარი უთხრათ რამეზე და არც თანხმობა. შეეცადეთ გაიგოთ მათი განაწყენების მიზეზი. თუ მათ თქვენთან საუბარი არ სურთ, უთხარით რომ თქვენ ყოველთვის მზად ხართ მათ მოსასმენად. როდესაც ადამიანები ფიქრობენ რომ რეალობაში მეტნაკლებად გარკვეულები არიან, ნეგატიური ემოციები მათ ცოტათი შერბილებული აქვთ და კარგი იქნება თუ შემდგომი შეხვედრის განრიგს დაგეგმავთ. ხშირად ასეთი მიდგომა ადამიანებს ემოციების კონტროლში ეხმარებათ.
გახსოვდეთ, რომ სიბრაზე არის რწმენა, რომელიც ადამიანს ზიანს აყენებს. განაწყენებულ თანამშრომელს დაეხმარეთ სიბრაზის დაძლევაში და აუხსენით მათ რომ ტრაგედია არ მომხდარა. ურჩიეთ როგორ შეიძლება სიბრაზის აღმოფხვრა. დეპრესიულ მდგომარეობაში ადამიანები არაადეკვატურები ხდებიან და საკუთარ თავს კონტროლს ვერ უწევენ. ასეთ შემთხვევებში ხშირად ამართლებს თუ თანამშრომელს ვეტყვით, რომ ისინი არ იქცევიან შესაფერისად, უბრალოდ მეტი ძალისხმევაა საჭირო. შეთავაზეთ დახმარება. მშფოთვარე და მშიშარა თანამშრომლები, ხშირად დადებითად ასრულებენ დაკისრებულ დავალებას და წარმატებასაც აღწევენ დიდი ძალისხმევის მიუხედავად.
თუ ემოციების კონტროლს ვერ ახერხებთ და ეს ყველაფერი საქმიანობაში ხელის შემშლელია, ამ შემთხვევაში დამსაქმებლის კონსულტაცია და დახმარებაა საჭირო.
ხერხი 4. ადაპტაციის შეცდომები: ვერ ვხდები ამას რა დაემართა.
რას გულისხმობს ეს? – როდესაც თანამშრომელს დავალებაზე თავის გართმევა უჭირს და ამის ზუსტ მიზეზს ვერ ხვდება და დაკისრებულ მოვალეობას კონტროლს ვერ უწევს, ასეთ შემთხვევაში ის საქმისადმი ინტერესს კარგავს.
როგორ დავეხმაროთ დამსაქმებელს თავი დააღწიოს არსებული სიტუაციიდან? – უბიძგეთ თანამშრომელს სწორად აზროვნებისკენ და გაიგეთ თუ რა აფერხებს მას წარმატებულ საქმიანობაში. ხშირად, ადაპტაციის დროს დაშვებული შეცდომები შესამჩნევია. ასეთ დროს ისინი პატიებას ითხოვენ და სხვადასხვა პრობლემას ( ავადყოფობას, დროის უქონლობას…) მიაწერენ დავალების არასწორად შესრულებას. ამგვარი სიტუაციის თავიდან აცილებისთვის საჭიროა დასაქმებულის დახმარება. თუ ისინი მიზეზის იდენტიფიცირებას მოახდენენ რასაც კონტროლს ვერ უწევენ, ასევე გადახედეთ ისეთ საკითხებს რასაც კონტროლს უწევენ, როგორიცაა: ახალი გეგმებისა და სტრატეგიების შემუშავება.
დასკვნა
ზემოთხსენებული ოთხი სამოტივაციო ხერხის მიხედვით ჩვენ შეგვიძლია დავასკვნათ, რომ სრულყოფილად ფიქრის შემდეგ დასაქმებულებს ექნებათ შესაძლებლობა ახალი იდეების და ინიციატივების განხორციელების. კვლევები ასევე გვიჩვენებს, რომ მმართველებს შეუძლიათ დასაქმებულებში არსებული პრობლემების დიაგნოსტიკა და მათზე რეაგირების მოხდენა. ცუდი მოტივაციის შემთხვევაში საჭიროა სწორად შევარჩიოთ სამოტივაციო ხერხი, რომელიც დაეხმარება დასაქმებულს რთული სიტუაციიდან გამოსავლის პოვნაში და საქმიანობის გაგრძელებაში.
Source: hbr.org